Onderpresteren bij Hoogbegaafdheid.

We krijgen wel eens de vraag of een hoog begaafd kind ook kan onder presteren..

Zeker kan een hoog begaafd kind onderpresteren. Bij hoogbegaafde leerlingen is de kans op onderpresteren zelfs wat groter, omdat zij zich vaak moeten aanpassen op een lager niveau.

Een kind kan op alle terreinen onderpresteren, zowel op school als thuis. Maar het kan ook voorkomen dat een kind alleen op school onder presteert. Het kind leest dan thuis moeilijke woorden, terwijl het op school nog spellend leest. Als leerkracht is het belangrijk om dit te realiseren, want ouders van deze kinderen krijgen vaak weinig begrip op school. De school ziet de noodzaak dan niet om wat extra uitdaging voor de leerling te regelen, omdat het kind in de klas ander gedrag vertoont dan thuis.

Vaak gaat het alleen over de negatieve kenmerken van onderpresteerders. Maar zij hebben zeker ook positieve kenmerken.

*Ze hebben ongewone interesses en een levendige verbeelding.

*Ze lezen vaak veel in hun vrije tijd en hebben een grote feitenkennis.

*Ze komen in een één-op-één-gesprek  intelligent naar voren.

*Ze begrijpen en onthouden informatie goed als ze geïnteresseerd zijn.

*Ze zijn gevoelig.

*Ze hebben een grote ontdekkingsdrang en creativiteit.

Daarnaast zijn er ook negatieve kenmerken van onderpresteerders. Het niet zo dat elke onderpresteerder alle kenmerken heeft, maar in het algemeen zijn de volgende punten herkenbaar,

*Ze leveren weinig inspanning en zijn niet gewend moeite te doen om succes te behalen.

*Zij hebben geen of weinig doorzettingsvermogen en zelfdiscipline.

*Ze zijn moeilijk aan het werk te krijgen en vinden het lastig om een taak vol te houden.

*Ze maken onnodige fouten. *Er zit een neerwaartse lijn in hun prestaties.

*Ze bereiden hun huiswerk niet of nauwelijks voor.

*Ze hebben slechte leer/werkstrategieën en een hekel aan automatiseren.

*Ze verzetten zich tegen autoriteit.

*Ze zijn snel afgeleid en hebben een slechte concentratie.

*Ze hebben hun aandacht niet bij de les of zijn met andere dingen bezig.

*Ze wijzen verantwoordelijkheid af en nemen geen verantwoordelijkheid voor hun eigen gedrag.

*Ze hebben een sterke externe locus of control: ze zoeken de oorzaak van slechte resultaten buiten zichzelf.

*Ze hebben een negatief zelfbeeld en zelfvertrouwen. *Ze zijn zelf ook ontevreden over hun prestaties.

Er kunnen verschillende oorzaken zijn waarom kinderen gaan onderpresteren. Bijvoorbeeld:

*Een gebrek aan uitdaging, bijvoorbeeld als een leerling lange tijd onder zijn niveau werkt en geen faalervaringen heeft. Dit zorgt voor verveling.

*Een gebrek aan motivatie. Dit kan het gevolg zijn van te weinig uitdaging in de taken, maar het kan ook aan de leerling zelf of aan de thuisomgeving liggen. Vaak is er sprake van een combinatie.

*Aanpassingsgedrag. Als een leerling niet wil opvallen tussen zijn leeftijdsgenoten, dan kan onderpresteren als verdedigingsmechanisme ingezet worden, om geen uitzondering te zijn en geaccepteerd te worden door de groep. Ze willen geen jaloezie en proberen daarom onzichtbaar te zijn.

*Een slechte leer/werkstrategie.

*Emotionele problemen.

Maar ook schoolfactoren kunnen een oorzaak zijn van onderpresteren, zoals

*Een ontoereikende wijze van signalering.

*Een ontoereikend leeraanbod.

*Te weinig ruimte voor creatief denken.

*Te weinig aandacht voor metacognitieve vaardigheden.

*Ontoereikende pedagogisch didactische kwaliteiten van de leerkracht.

Vaak krijgen onderpresteerders een verkeerd of negatief zelfbeeld. Het kind ervaart dat het niet aan de verwachtingen voldoet. Hij voelt zich een "loser", omdat hij anderen teleurstelt. Ouders, kind en school moeten een actieve rol spelen om dit zelfbeeld te verbeteren.

Dit alles kan gevolgen hebben voor onderpresteerders, ze  kunnen depressief, perfectionistisch of faalangstig worden. Sommigen ontwikkelen angsten en krijgen buikklachten. Ze kunnen in een sociaal isolement terechtkomen, en gaan met soms met tegenzin naar school.

Als een onderpresteerder bijna of helemaal vastgelopen is, kan het zinvol zijn om dit te doorbreken, en eventuele hulp in te schakelen van bijvoorbeeld een gespecialiseerde kindercoach, die kan het kind Leren Leren, door een studievaardigheidstraining, Leren Denken, door het aan bieden van denk spelletjes en te programmeren.

Leren Leven, Dit kan een sociale vaardighedentraining zijn, maar hier kan ook expressie, muzikale vorming of filosofie oevervallen.

Is dit herkenbaar??

heb je twijfels of vragen, stel ze gerust.

Vragen mag altijd